Een strijd van eer tegen eer
In de vroegmoderne tijd was eer de maatschappelijke meetlat waarlangs burgers beoordeeld werden. Iedereen had persoonlijke eer en het was zaak om altijd alert te zijn op kansen om die eer te verhogen, dan wel bedreigingen die de eer zouden verlagen. Een huwelijk was voor jongemannen een kans om van eerpositie te wisselen, vooral als de dame in kwestie tot een hogere eergroep behoorde. Maar vooraanstaande families zaten niet te wachten op een huwelijkskandidaat uit een lagere eergroep. En dat kon voor conflicten zorgen, met schaking als ultieme ontknoping. Bekijk en beluister hier het lekenpraatje dat op 4 juli 2017 voorafgaande aan de promotie van Rolf Hage is gehouden.
Schaking: een gewaagde zet
Schaking was een ongeoorloofd vertrek van een jong stel dat met elkaar wilde huwen, maar daarvoor geen goedkeuring had. Het was een handeling uit eerbehoud die de eerposities op scherp zette. De eerreflex kwam vaak van de familie, maar soms ook van de overheid, de kerk of andere partijen. De sancties konden zwaar zijn, passend bij een manifeste eersamenleving. Schaking klinkt misschien als een romantisch avontuur, maar het was een serieuze zaak. Een gewaagde zet die altijd tot een reactie leidde. Schaking was een strijd van de eer van het paar tegen de eer van haar familie, met zelden een uitgesproken winnaar.
Proefschrift schaking
De Databank Schakingen brengt het fenomeen schaking voor het voetlicht in archiefbronnen en literatuur. Deze databank vormt een geheel met het boek Eer tegen eer. Een cultuurhistorische studie van schakingen tijdens de Republiek, 1580-1795. De handelseditie van dit proefschrift is in maart 2019 verschenen bij Uitgeverij Verloren.
Klik hier voor een blik op de inhoud zoals gepresenteerd door Historiek op youtube op 26 maart 2019.
Recensies: Recensiebank Historisch Huis (juni 2019), Brabant Cultureel (juni 2019), Brabants Dagblad (juni 2019), Nederlands Dagblad (20 september 2019), TSEG (vol. 16, no 3-4, 2019), TvG, jrg 132, no. 4, 2019, 688-691, BMGN (Low Countries Historical Reviews) vol. 135, 2020, review 53, Early Modern Low Countries 5(2021) 2, 386-388.
Zoeken:
Uw zoekterm wordt gezocht in Casussen in de databank, behalve in de scans van archiefstukken.
Voor zoeken in Kluchten: klik hierboven op Kluchten en vul dan uw zoekterm in op de te verschijnen pagina.
Pagina 24 van 51
Henriette Thibault en Alexander de Muinck
Vorm: Jaar: Gewest: Plaats: Bescherming door de stadhouder helpt de dader Alexander de Muinck (1655-1719), oud-burgemeester van Middelburg, had in juli 1679 Henriette Thibault geschaakt, althans dat beweerde de baljuw van Middelburg Johan Rademacher. Deze zaak is een bijzondere, omdat Henriette getrouwd was met François Velters. De zaak speelde in de hogere […]
Helene Françoise Carpenter en Walter Philip Nicolson
Vorm: Jaar: Gewest: Plaats: ‘Receuil van stukken, relatif tot de berugte zaake tusschen Walter Philip Nicolson, ridder baronnet en Vrouwe de Douarriere Carpenter. Door Zyn HoogEdele Geboor. In het Licht gegeeven, om het equitabel en onpartydig Publicq een recht denkbeeld te doen verkrygen, zoo van den staat des Geschils, […]
Helena du Pont Riard en Daniel Klokkenaer
Vorm: Jaar: Gewest: Plaats: Van de volgende casus hebben we weinig informatie. Er lijkt sprake te zijn van een jongeman van hogere stand dan het meisje. In 1744 vroegen Daniël Klockenaer en Helena du Pont Riard in Culemborg toestemming voor “vrij acces en reces” voor de periode van drie maanden. Daniel had […]
Grietje Bordewis en Pieter van Hulst
Vorm: Jaar: Gewest: Plaats: Grietje Bordewis had twee voogden. Ze woonde te Beverwijk en op zeker moment bezochten Pieter van Hulst en zijn vader een van haar voogden. De vader zei dat zijn zoon “genegentheijd en inclinatie had voor haar en verzocht dat “sijne zoon bij haar mogte converseeren […]
Pagina 24 van 51