Een strijd van eer tegen eer

In de vroegmoderne tijd was eer de maatschappelijke meetlat waarlangs burgers beoordeeld werden. Iedereen had persoonlijke eer en het was zaak om altijd alert te zijn op kansen om die eer te verhogen, dan wel bedreigingen die de eer zouden verlagen. Een huwelijk was voor jongemannen een kans om van eerpositie te wisselen, vooral als de dame in kwestie tot een hogere eergroep behoorde. Maar vooraanstaande families zaten niet te wachten op een huwelijkskandidaat uit een lagere eergroep. En dat kon voor conflicten zorgen, met schaking als ultieme ontknoping. Bekijk en beluister hier het lekenpraatje dat op 4 juli 2017 voorafgaande aan de promotie van Rolf Hage is gehouden.

Schaking: een gewaagde zet

Schaking was een ongeoorloofd vertrek van een jong stel dat met elkaar wilde huwen, maar daarvoor geen goedkeuring had. Het was een handeling uit eerbehoud die de eerposities op scherp zette. De eerreflex kwam vaak van de familie, maar soms ook van de overheid, de kerk of andere partijen. De sancties konden zwaar zijn, passend bij een manifeste eersamenleving. Schaking klinkt misschien als een romantisch avontuur, maar het was een serieuze zaak. Een gewaagde zet die altijd tot een reactie leidde. Schaking was een strijd van de eer van het paar tegen de eer van haar familie, met zelden een uitgesproken winnaar.

Proefschrift schaking

De Databank Schakingen brengt het fenomeen schaking voor het voetlicht in archiefbronnen en literatuur. Deze databank vormt een geheel met het boek Eer tegen eer. Een cultuurhistorische studie van schakingen tijdens de Republiek, 1580-1795. De handelseditie van dit proefschrift is in maart 2019 verschenen bij Uitgeverij Verloren.

Klik hier voor een blik op de inhoud zoals gepresenteerd door Historiek op youtube op 26 maart 2019.

Recensies: Recensiebank Historisch Huis (juni 2019), Brabant Cultureel (juni 2019), Brabants Dagblad (juni 2019), Nederlands Dagblad (20 september 2019), TSEG (vol. 16, no 3-4, 2019), TvG, jrg 132, no. 4, 2019, 688-691, BMGN (Low Countries Historical Reviews) vol. 135, 2020, review 53, Early Modern Low Countries 5(2021) 2, 386-388.

Zoeken:

Uw zoekterm wordt gezocht in Casussen in de databank, behalve in de scans van archiefstukken.

Voor zoeken in Kluchten: klik hierboven op Kluchten en vul dan uw zoekterm in op de te verschijnen pagina.